ISLAMIC PUBLISHING

Аллаһтың тәҡүәле ҡолдары әйтә: «Тормоштоң маҡсаты – иң яҡшыны алыу һәм иң яҡшыны күреүгә лайыҡ булыу». Йәғни, улар камил инсан булыу юлында тырышлыҡ һалыу кәрәклеген күркәм рәүештә аңлата һәм мөьминдең төп маҡсаты Ғаләмдәр Раббыһына яҡынайыу булырға тейешлеген төшөндөрә.
Был бәхеткә бары тик фани донъяла ғына өлгәшергә мөмкин. Йәннәткә юл рухи тәрбиә алыу нәтижәһендә ошо донъяла башлана. Илаһи үәхи алған бөтә пәйғәмбәрҙәр, рухи остаздар һәм ғарифтар кешене «нәфс-аммара»  әсирлегенән азат итеү, Бер Аллаһҡа ғына ғибәҙәт ҡылған ҡол дәрәжәһенә күтәреү өсөн барса көсөн һалған. «Рухи йәһәттән үҫешмәгән кешенән нескә күңелле, юғары әхлаҡлы, камил инсанды бар ҡылыу өсөн», был остаздар когортаһы быуаттар буйы Изге Ҡөрьәнгә нигеҙләнгән һәм Аллаһ Илсеһе (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) йөҙөндәге «иң гүзәл өлгөнө (усвәтун хәсәнә)» үрнәк итеп алған махсус тәрбиә системаһын булдырған. «Сәғәҙәт быуаты»нан һуң барлыҡҡа килгән һәм беҙҙең көндәргә килеп еткән был система «Тәсауыф» атамаһын алған.

Һәр заманда кеше аңын, күңелен биләп торған иң бөйөк сер – үлем һәм әхирәт тормошо. Һис шикһеҙ, кем генә булмаһын, ниндәй генә социаль баҫҡыста тормаһын, үлем алдында барыһы ла бер тигеҙ. Һәр бәндәне үлем буҫағаһы артында нимә көтөп тороуы борсой. Тормош ләзәттәренән айырып, утлы упҡынға ташлаған үлем хәҡиҡәте – был донъяла һәр әҙәм балаһы дусар булған иң ауыр ваҡиға. Шуға күрә лә үлем һәм мәңгелек тормош билдәһеҙлеге пәрҙәһен күтәреп ҡарау - кешенең төп бурысы.
Тормош – бөйөк хәҡиҡәт, ул бишектән алып ҡәбергәсә ваҡытты ғына үҙ эсенә алмай. Үлем һәм мәңгелек тормош менән бәйле киләсәк төйөнөн сисеү бәндәнең үҙ нәфесе ҡорған кәртәләрҙе үтә алыуына һәм Илаһи Ҡәләмгә таянып эш итә белеүенә бәйле. Ә быны тормошҡа ашырыуҙың иң яҡшы ысулы - пәйғәмбәрҙәр һәм уларҙың вариҫтары булған Аллаһтың һайлам ҡолдарының рухиәтенән үҙ өлөшөңдө алыу.
Раббыбыҙ Аллаһ һәм Пәйғәмбәребеҙҙең (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) нәсихәттәренә ғәмһеҙ инсан, кешеләр уйлап сығарған хаталы һәм файҙаһыҙ теорияларға эйәреп, үҙ-үҙен алдап, һәләкәтле халәтен бәхет, тип иҫәпләй. Үлем хаҡында хәбәрҙар булмайынса, уға әҙерләнмәйенсә Ғазраил фәрештә менән осрашҡан тәҡдирҙә, уны ҡурҡыныс «сюрприз»дар мотлаҡ көтөп торасаҡ. Әхирәтеңде ҡайғыртмай йәшәлгән ғәмһеҙ тормош - үҙ-үҙеңде алдау, көн һәм төн – һәммәһе үҙенә башҡа, тип иҫәпләү менән бер ул.

Әҙәм балаһы, һынауҙар өсөн ебәрелгән фани донъянан киткәндә, Әхирәт ҡапҡаһынан мәңгелек йортона инә. Әммә ул йорттоң ҡапҡаһы икәү: береһе һәләкәткә илтә, икенсеһе - бәхет-сәғәҙәткә. Бөтә ғүмеренең һөҙөмтәһе булған Һуңғы һулышы еткәс, ул ошо ҡапҡаларҙың ҡайһыһы асыласағын беләсәк. Ҡыҫҡа ғүмеребеҙҙе Һуңғы һулышыбыҙҙы иҫтә тотоп үткәрәйек тиһәк, беҙгә иғтибарлы, һиҙгер һәм айыҡ аҡыллы булыу зарур.
Һуңғы һулышыбыҙ - Әхирәттәге хәлебеҙҙең тәүге шаһиты. Ваҡытлы донъябыҙ менән лайыҡлы хушлашайыҡ тиһәк, үҙебеҙҙе шул һуңғы һулышыбыҙға әҙерләргә тейешбеҙ. Мәңгелектәге тормошобоҙ бәхетле булһын өсөн, ғүмеребеҙ изге ғәмәлдәр, намыҫ, рухи аҡыл, тура юлыбыҙ менән биҙәлгән булыуы шарт. Ғүмер стаканға ағып төшкән һыу тамсылары кеүек. Тамсылар саф, таҙа булһа, стакандағы һыу ҙа саф, таҙа. Һуңғы тамсы әйтерһең дә һуңғы һулыш…

Аллаһу Тәғәләнән йөрәктәрҙе нурландырыу, нәсихәт биреү һәм йән өрөү бәрәкәте бирелгән һайлам ҡолдарҙың береһе - Шәйех Мәүләнә Йәләлетдин Руми – иман хәбәрсеһе, йәндәрҙе һауыҡтырыу оҫтаһы. Йөрәк түренән сыҡҡан уның нәсихәттәре – Ҡиәмәткә ҡәҙәр кешеләрҙең йөрәк ауырыуҙарына ҡаршы даимән дарыу, һис ҡоромаҫ тере йәншишмә.
Күңелендә Мәүләнәгә оло хөрмәт йөрөткәндәрҙең береһе былай тип яҙа: «Беҙгә Мәүләнә Йәләлетдиндың рухи һоҡланыу тулы ауазы ғына килеп еткән. Уның күңеле тыныслыҡ тапҡан диңгеҙ төбөнә беҙ төшөп етә алмайбыҙ, тулҡынланып, диңгеҙ өҫтөнә ҡалҡҡанды ғына күрәбеҙ. Мәүләнәнең һөйөүен татыманыҡ беҙ, уның һүҙгә ҡойолған һөйөү тауышын ғына ишеттек. Булмаҫ телебеҙ менән уны ҡабатларға тырышыуыбыҙ файҙаһыҙ. Тыныслыҡ диңгеҙенә ул ғына төшөп етә алған, ә беҙгә уның рухи һоҡланыу ҡойоно аша ишетелгән тауышы ғына килеп еткән. Ни хәл итәһең! Беҙ шуны Мәүләнә тип иҫәпләйбеҙ!»

Раббыбыҙ Аллаһтың кешегә биргән бөйөктәрҙән-бөйөк бәрәкәте бар – ул зиһен. Аллаһ Тәғәлә беҙгә аҡылды яҡшыны ямандан айырыр өсөн биргән. Әммә айыҡ аҡылға эйә булыу һәм шул уҡ ваҡытта ниндәйҙер йөкләмәләрҙән азат булыу – кешенең Әҙәм пәйғәмбәр (ғәләйһис-сәләм) заманынан бирле килгән теләге. Аҡыл ике яғы ла осло ҡорал кеүек, сөнки ул изге ғәмәлдәр ҡылыу өсөн дә, әшәке ғәмәлдәр ҡылыу өсөн дә сәбәп булыуы ихтимал. Аҡыл уйҙырмалары арҡаһында, Хаҡ Тәғәләбеҙгә беренсе булып Иблес ҡаршы сыға, шул арҡала Йәннәттән ҡыуыла һәм һәммәһен Раббыбыҙға буйһонмаҫҡа, даимән ҡаршы сығырға ҡоторта. Асылда бит көнсөллөк уның аҡылын томалай, һәм ул Аллаһ Сүбхәнә үә Тәғәләгә ҡаршы күтәрелә.
Ошондай һүҙҙәрҙе аслан да әйтергә ярамай: «Булһа ни, был минең тормошом, нисек теләйем, шулай йәшәйем. Нисек теләйем, шулай уйлайым!» Бындай инаныстар хәҡиҡи имандан йыраҡ. Ундай инаныстар менән йәшәгән кешеләр хәҡиҡәт юлын ҡыҫҡа ваҡытлы фани ләззәттәргә, ҡыуаныстарға алмаштыра, һәм һөҙөмтәһе ҡурҡыныс – Хөкөм Көнөндә улар ҡотола алмаясаҡ...

Аллаһ Рәсүле (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) дүшәмбелә, рабиғел-әүүәл айының ун икенсе көнөндә донъяға килә. Әсәһе бәпәйен тапҡандан һуң ҡайныһы Ғәбделмотталибҡа: «Улың тыуҙы!» – тип һөйөнсө ебәрә. Ҡартатаһы ҡыуанып килеп, ейәнен ҡулына алып, уны Кәғбә янына алып бара ла, шунда Аллаһҡа маҡтау әйтеп, доға ҡылып, малайға Мөхәммәт (ғәрәпсә – Мүхәммәд) тип исем бирә. Ундай исем таныш булмағанға күрә Мәккә халҡы быға бик ғәжәпләнә.
Пәйғәмбәрҙең (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) вафаты ун беренсе йылдағы рәбиғел әүүәл айының ун икенсе көнөндә зәүәлдән һуң килә. Ул саҡта уға (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) алтмыш өс йәш була. Ҡараңғы, шомло көндәр килә. Мосолмандар оло юғалтыу кисерә. Барлыҡ кешелек өсөн михнәтле көндәр була.
Әнәс менән Әбү Сәғид әл-Хөдри (радыйадлаһу ғәнһүмә) былай тип һөйләй: «Аллаһ Рәсүле (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) Мәҙинәгә килеп ингәндә бар нәмә балҡып тора ине. Ә ул үлгән көндө бар нәмәне ҡараңғылыҡ солғап алды. Умм Әймәнә илағас, унан: «Нимә һине иларға мәжбүр итте?» – тип һоранылар. Ҡатын: «Мин Аллаһ Рәсүленең (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) ҡасан да булһа үлерен белә инем. Әммә хәҙер мин күктән асыҡ аяттарҙың башҡаса төшөрөлмәүе хаҡында уйланып илайым», – тип яуапланы»...

Динебеҙ Ислам дин тотоуҙы ғына түгел, бөтә йәшәйеш асылын тәртипкә һала. Динебеҙ Ислам тирә-яҡ мөхитте, тышҡы ҡиәфәтебеҙҙе генә түгел, эске донъябыҙҙы, әхүәле рухиәбеҙҙе тәртипкә һала. Исламдың төп маҡсаты булған «камил мөьмин» юғарылығына күтәрелеү өсөн, динебеҙҙең формаһын, мәғәнәһен, физик һәм метафизик асылын, асыҡ һәм йәшерен яҡтарын – һәммәһен өйрәнергә тейешбеҙ.
Тәсауыф – мөьминде юғары камиллыҡҡа ирештереүсе Илаһи тәрбиә юлы. Ул – Ҡөрьән һәм Сөннә нәсихәттәре ярҙамында тышҡы донъябыҙҙы үҙгәртеүсе, наҙанлыҡты, рухи түбәнлекте еңергә ярҙам итеүсе, әхүәле рухиәбеҙҙе тәрбиә ҡылыусы һәм ҡәлбебеҙ менән Аллаһты хәҡиҡи танып белеү юлына баҫтырыусы тәрбиә мәктәбе. Был китапта беҙ Исламдағы тәсауыф мәсьәләләре буйынса шәриғәт талаптарына һеҙҙең иғтибарығыҙҙы йәлеп итеүҙе маҡсат итеп ҡуйҙыҡ. Беҙ рухи тәрбиә юлына баҫҡандар һәм уларҙың остаздары (мөршидтәр) араһындағы мөнәсәбәттәрҙең иң дөрөҫ критерийҙарын бирергә тырыштыҡ. Был мөнәсәбәттәрҙәге хәүефле яҡтарҙы ла күрһәттек: остазыңа артыҡ эҫенеү, һөйөү фанатизмға, хәҡиҡәт юлынан тайпылыуға алып килеүе лә ихтимал. Ҡыҫҡаһы, шәриғәт ҡағиҙәләрен үтәгән сүрәттә генә дини тойғоларыңды ауыҙлыҡлау, аҡыл менән эш итеү мөмкин.

Кеше – юғарыларҙан да юғары (әхсани-тәкүим) һәм түбәндәрҙән дә түбән (әсфәли-сәфилин), тәҡүәлек һәм гонаһкәрлек, осош һәм түбән тәгәрәү халәттәре араһында торған йомаҡ. Кеше – Раббыбыҙҙың Илаһи сифаттарҙы сағылдыра алған иң һәләтле яратылмышы. Был йәһәттән ҡараһаҡ, ғаләм – көҙгө һәм ул кешегә күҙәтеү һәм фекер йөрөтөү өсөн бирелгән.
Асылда барса ғаләм Аллаһтың Гүзәл Исемдәренең төрлө комбинациялары сағылышы. Образлы итеп әйтһәк, ғаләм төрлө материалдарҙы ҡушып, иретеп, һыуытып, көҙгө эшләү өсөн файҙаланылған ғәләмәт ҙур үтә күренмәле быяла ише. Кеше – илаһи яратылмыштың бөйөк мөғжизәһе – был ғаләм көҙгөһөнөң сағылдырғыс һуңғы звеноһы кеүек. Ошо көҙгө аша кеше үҙенең көсһөҙлөгөн дә, үҙенең ҡиммәтен дә танып белә ала, ә «үҙен танып белгән - Раббыһын да танып белә». Аллаһ Ҡәләмен һәм ғаләм китабын уҡыған кеше үҙенең пак фитрәтен тоя, үҙенең намыҫ тауышын ишетә, фани донъяның Илаһи панорамаһын һоҡланып күҙәтә һәм Хәҡиҡәт ҡояшына һуҡыр булыуҙан туҡтай...

Аллаһу Тәғәлә, Мөхәббәте сәбәпле, барса йәндәрҙең дә Уны татып ҡарауын теләгән һәм бихисап йән эйәләрен барлыҡҡа килтергән. Һынауҙар урыны булған ер донъяһында һәм башҡа донъяларҙа Уның Ҡөҙрәте һәм Маһирлығы сағылыш тапҡан. Кеше – Уның иң бөйөк ижад емеше. Ғаләм һәм кеше – Илаһи һөйөү сағылышы.
Бөтә барлыҡтың яралыу сере, уға ғүмер биреүсе энергия һәм тыныслыҡ сығанағы булған Илаһи һөйөү һәр йән эйәһенең асылына һалынған – кеше шул хәҡиҡәтте аңлап йәшәргә тейеш. Илаһи һөйөү бәрәкәте аша ғына фани донъя тормошондағы ҡайғы-хәсрәттәрҙе, яфаларҙы, михнәттәрҙе, юғалтыуҙарҙы еңеп сығып, ҡыҫҡа ваҡытлы ғүмерҙе мәңгелек сәғәҙәт юлына әйләндерергә мөмкин. Ҡәлбеләре һөйөү һәм юғары ынтылыш менән менән тулғандар алдында бөтә ишектәр асыла. Һөйөү булмаған ерҙә ихласлыҡ та, эскерһеҙлек тә, игелек һәм тырышлыҡ та юҡ. Мөхәббәт менән тулы йән ғәҙел, күндәм һәм тыныс, ул бөтә ғибәҙәттәргә илһам бирә…

«Инсан исемле Сер» – ҙур йомаҡ. Әгәр инсан үҙен танып белһә, асылына һалынған һәләттәрҙе һәм хикмәтте Раббыһына яҡынайыуға йүнәлтһә, мәңгелеккә илтеүсе ҡапҡаны табасаҡ. Бында берҙән-бер дөрөҫ ҡарар – пәйғәмбәрҙәр, Аллаһтың тәҡүә ҡолдары эҙенән барыу, сөнки серле ишектең рухи асҡысы улар ҡулында. Ихлас күңел менән улар даирәһенә ингән көндө беҙҙең әҙәми асылыбыҙ рухи үҫештең яңы кимәленә күтәреләсәк. Әгәр шул даирәнән китһәк, гонаһкәрҙәр мөхитенә барып сумһаҡ, танып белгәндәребеҙ йәнә серле йомаҡҡа әйләнәсәк. Ә был, Аллаһ һаҡлаһын, һәләкәтебеҙ буласаҡ.
Аллаһ тормошобоҙҙо Үҙ юлындағы хаҡ ғәмәлдәр менән биҙәһен, изге ниәттәребеҙҙе тормошҡа ашырырға насип итһен. Был донъяға килгәндә йөкмәтелгән бурыстарыбыҙҙы атҡарып сығырҙай көс бирһен һәм Үҙ хозурына тәҡүәле ҡолдары менән бергә барып баҫырға насип итһен. Әмин!

«Мөхәббәт сере. Күңел баҡсаһынан» атамаһы аҫтындағы был китаптың яҙылыу маҡсаты ябай – мөьминдәр ҡәлбен Раббыбыҙ Аллаһҡа һәм Уның Илсеһенә (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) һөйөү менән тултырыу, хикмәт ынйылары һәм салих заттар мөхәббәте яҡтылығы ярҙамында йөрәктәрҙе паклаусы нәсихәт биреү.
Хәҡиҡи гүзәллек – Аллаһу Сүбхәнәһү үә Тәғәлә Гүзәллеге. Беҙ күргән донъялағы барса матурлыҡ – Уның Матурлығының көсһөҙ генә сағылышы.
Был донъяның яратылыу мәғәнәһе Хаҡ Тәғәләбеҙ Мөхәббәтенә бәйле. Уның мөхәббәтенең төп сағылышы йәшел дала, урмандар, икһеҙ-сикһеҙ сүллектәр, бейек-бейек тау теҙмәләре йәме түгел, ғаләм үҙәге, Илаһи Сәнғәт мөғжизәһе, мөхәббәт сығанағы, Ерҙең һәм унда йәшәгән барса мәхлуҡтарҙың барлыҡҡа килеү сәбәбе булған кеше. Кешенең ҡиммәте үҙенең яратылмыш маҡсатына, фани донъяға килеү маҡсатына ярашлы йәшәй белеү һәләте менән билдәләнә.

Дөрөҫ ғәмәлле һәм имен булырға теләгән йәш кеше; Аллаһҡа саҡырыуҙы үҙенә барыр юл итеп һайлап, хикмәт һәм күркәм өгөт-нәсихәт менән изгелеккә өндәүсе зат; дәүләтендә ғәҙеллек һәм игелек менән етәкселек итергә теләүсе идарасы; күркәм мөнәсәбәт күрһәтеүҙә үрнәк ғаилә башлығы, балаларына һәм ҡатынына ҡарата шәфҡәт һәм мәрхәмәтен ҡыҙғанмаған бер ата; йүнәлтеү һәм идара эшен яҡшы белгән һәләтле командир; ҡыҫҡаһы, йәше, дәрәжәһе, социаль ҡатламы ниндәй булыуға ҡарамаҫтан, һәр мосолман өсөн иң күркәм һәм тотороҡло бейеклектәге критерийҙар Пәйғәмбәребеҙ салләллаһу ғәләйһи үә сәлләмдең Сираһында күрһәтелә. Шуға күрә лә исламды бөтә тарафтан аңлап ҡуллана алыу өсөн, Рәсүлүллаһ салләллаһу ғәләйһи үә сәлләмдең тормошон күркәм рәүештә өйрәнеү зарур.
Шик юҡ, Рәсүлүллаһ салләллаһу ғәләйһи үә сәлләмдең Сираһын лайыҡлы шәкелдә өйрәнеү, өйрәтеү һәм шуның менән йәшәү – ул кешелек өсөн камил һәм идеаль бер хаят үрнәген бүләк итеп ҡабул ҡылыу.